دانلود فيلم برادرم خسرو
فيلم برادرم خسرو > جواد طوسي: ترجيح مي دهم اولين فيلم بلند احسان بيگلري را در قالب يك «درام روان شناسانه» مورد بررسي قرار بدهم. ورود يك آدم ناسازگار و بي قيد و بند به محيطي كه نظم و مقررات خودش را دارد و ايجاد تنش و بحران در اين رهگذر، مضموني كم و بيش آشنا در سينماست.
يكي از بهترين فيلم ها در اين حال و هوا «ديوانه از قفس پريد» (ميلوش فورمن، 1975) با بازي به يادماندني جك نيكلسون است. ورود يك بزهكار ناسازگار به آسايشگاهي رواني و به هم زدن نظم ظاهري آنجا زمينه ساز موقعيت هاي نمايشي و كشمكش هاي گوناگون مي شود. تبديل يك آنارشيست كه آزادي را از ديد خودش تعريف مي كند، به آدمي فاقد اختيار مي تواند مفاهيم متفاوتي از اعمال و سلب قدرت، آزادي، تعادل و نظم كنترل شده ارائه بدهد كه براي يك اثر سينمايي جاذبه هاي انكارناپذير دارد.
پس اين بستگي به نوع استفاده از يك شخصيت آنارشيست، روان پريش و ناسازگار دارد تا تماشاچي را تحريك و به موقع او را با خود درگير كند كه ديگر نمونه هاي موفقش «رواني» (آلفرد هيچكاك، 1960)، «تراموايي به نام هوس» (اليا كازان، 1952) و «معجزه گر» (آرتور پن، 1962) است. اما در سينماي خودمان از اين گونه تجربيات تاثيرگذار و ماندگار كم نداشته ايم.
در «برادرم خسرو» شخصيت اصلي فيلم مبتلا به بيماري دوقطبي است. قاعدتا اين اختلال عصبي علايم و نشانه هايي دارد كه مي بايد در شخصيت پردازي خسرو (شهاب حسيني) و اعمال و رفتارش در طول فيلم رعايت شود. در قسمتي از فيلم پزشك معالج اشاره مي كند كه بيماري دوقطبي خسرو، شروع فاز شيدايي است. اين نوع اختلال همراه با خوشحالي و شادي و هيجان فرد، افزايش انرژي و خوش بيني بيش از اندازه، احساس برتر بودن، داشتن ايده هاي جديد و مهيج بسيار و پريدن از يك ايده به ايده ديگر و عصبي شدن از افرادي است كه در خوش بيني هاي موقت فرد شريك نمي شوند.
بي ميلي يا ناتواني در خوابيدن، بلندپروازي هاي غيرواقعي، دمدمي مزاج بودن، رفتارهاي نامعمول غيرمترقبه، حرف زدن سريع، تصميمات عجولانه اي كه گاه نتايج وخيم به دنبال دارد، احساس صميميت زياد و بروز بيش از حد احساسات و اعتياد به الكل و مواد مخدر از ديگر بروزهاي اين اختلال است.
غرض از ذكر تيتروار علايم فوق اين نيست كه الزاما بايد چنين فيلمي كه از قواعد رواني تبعيت مي كند، كلاس آموزش بيماري دوقطبي هم باشد. اما به هر حال چنين شخصيتي در زندگي روزمره خود و برخوردش با افراد خانواده و دور و بري ها مي بايد برخي از اين اختلالات و رفتارهاي نامتعادل را به مناسبت هاي مختلف بروز دهد.
فيلمساز در يك سوم ابتدايي فيلم، اطلاعاتي چنداني در اين زمينه به ما نمي دهد. به گونه اي كه حتي نمي توانيم در اين شرايط حدس بزنيم با چنين بيماري اي رو به رو هستيم. شايد اين تمهيدي براي ايجاد تعليقي در بيننده و حركت تدريجي از يك آرامش موقت، به شرايطي بحراني و پرتشنج باشد. ولي در ادامه فيلم نيز حجم موقعيت هاي نمايش كه نشانه هايي از اين اختلالات و شيوه هاي رفتاري را در خسرو نشان بدهد زياد نيست.
چند نمونه اش، گيتارزدن خسرو با حالتي عصيانگرانه، بازي با توپ ماهوتي داخل اتاق و كوبيدن پياپي آن به ديوار در نيمه شب، عصبي شدن از صداي بي وقفه دزدگير يك اتومبيل در داخل كوچه و رفتن به آنجا و شكستن شيشه اتومبيل با لگد، به هم ريختن اشيا و لوازم اتاق كار برادرش ناصر (ناصر هاشمي) و چسباندن عكس هاي قديمي داخل آلبوم خانوادگي به ديوار اتاق است.
شهاب حسيني در نمايش و اجراي اين كنش يا واكنش هاي عصبي و پرخاشگرانه، بازي متفاوت و غافلگيركننده اي ارائه نمي دهد و بيشتر ما را ياد برخوردهاي عصبي حجت در فيلم «جدايي نادر از سيمين» اصغر فرهادي مي اندازد. اما متقابلا او در سكون و موقعيت هاي دروني، حضور موفق تر و تاثيرگذارتري دارد.
يك نمونه چشم گير، صحنه پاياني فيلم است كه خسرو روي صندلي عقب اتومبيل برادرش ناصر نشسته و فيلم ضبط شده از رفتار غيرانساني او نسبت به خودش را داخل تبلت تماشا مي كند و نهايتا ترجيح مي دهد كلاهش را پايين بكشد و چشمانش را به روي اين واقعيت تلخ ببندد و به خواب رود و تصوير (هم زمان با رفتن اتومبيل به داخل تونل مسير جاده) فيد مي شود.
در صحنه اي از فيلم، ناصر به زور از برادرش خسرو كه بيماري اش تشديد شده، مي خواهد كه قرص هايش را بخورد. خسرو بعد از رفتن برادرش، قرص ها را (مثل مك مورفي در صحنه اي از «ديوانه از قفس پريد») بيرون مي اندازد.
يكي از ويژگي هاي مثبت مضموني فيلم در حوزه روان شناسانه، شيوه عمل رفتاري و غيرانساني ناصر به عنوان شخصيتي فرهيخته و روشنفكر در مورد برادرش خسرو است. در برابر اين برخورد تند و غيراخلاقي ناصر مي بينيم كه پسرش شايان به مراتب ارتباط عاطفي بهتري با عمويش دارد. شايد در دنياي فانتزي و كودكانه و پرجنب و جوش شايان، رهايي خسرو از قيد و بند و آن شور و هيجانات غيرقابل پيش بيني اش، جذاب تر و پذيرفتني تر است.
در چنين برخورد مقايسه اي كه با موضع جانب دارانه ناهيد همسر ناصر (هنگامه قاضياني) همراه است ما در موقعيتي قرار مي گيريم كه ناصر را بيمارتر از برادرش بدانيم. احسان بيگلري هم ظاهرا بدش نمي آيد كه ما چنين حسي نسبت به ناصر پيدا كنيم.
در صحنه اي از فيلم، ناصر در اتاق خود به تنهايي دارد يك فيلم سينمايي را در تلويزيون تماشا مي كند كه در آن يك افسر گشتاپو حضور محوري دارد. آيا ناصر با آن شيوه رفتار خشن و ناهنجارش نسبت به برادرش خسرو، شبيه به آن شكنجه جر نا زي نيست؟
فيلم با ارائه تصويري خاكستري از يك خانواده طبقه متوسط رو به رشد جامعه شهري كه مناسبات نامتعادل و پرتنش و موقعيت هاي دفرمه در آن وجه غالب پيدا كرده است، نگاهي تلخ و كنايه آميز به اين زمانه خالي از مهر و خصايص انساني داد. فيدشدن تصوير پاياني در داخل تونل مي تواند تاكيدي بر اين واقعيت باشد.
موسيقي در كليت فيلم «برادرم خسرو» كاربرد موثري دارد و بخشي از پيكره شخصيتي آدم ها و شرايط روحي و دروني شان را پوشش مي دهد. احسان بيگلري با همين اولين فيلم بلندش نشان مي دهد كه دغدغه دارد و سينما برايش جدي است.
برادرم خسرو
• كارگردان: احسان بيگلري
• فيلمنامه نويسان: احسان بيگلري، پريسا هاشمپور
• مدير فيلمبرداري: محمدرضا جهان پناه
• مشاور كارگردان: كيومرث پوراحمد
• تدوين: مصطفي خرقه پوش
• مجري طرح و مدير توليد: ظاهر اماني
• مدير صدابرداري: مسيح حدپور سراج
• طراح صحنه و لباس: بابك كريمي طاري
• طراح چهره پردازي: محمد كلاهدوز
• بازيگران: شهاب حسيني، ناصر هاشمي، هنگامه قاضياني
• تهيه كننده: سعيد ملكان
• عكس: علي نيك رفتار
• خلاصه داستان: خسرو كه مبتلا به اختلال دوقطبي است، بايد مدتي در خانه برادر بزرگ تر خود زندگي كند....
ناصر هاشمي به نقش ناصر در «برادرم خسرو»
سرد و مقتدر
سيد محمد تقوي: نقش يك مرد سخت و بي رحم به خوبي روي صورت ناصر هاشمي مي نشيند. مردي كه با آرامشي شيطاني، فقط به هدفش مي انديشد و مي تواند در كمال خونسردي اطرافيانش را قرباني اهدافش كند. اين چهره وقتي با گريم مناسبي همراه شود، اين ويژگي ها را تشديد مي كند. چشمان روشن، پيشاني بلند و موهاي تنكي با دقت به عق شانه شده است؛ اين نشانه هاي ظاهري تداعي كننده نگاهي سرد و اقتداري مرموز است. اقتدار مردي كه از عواطف انساني تهي شده و مدت هاست آرزوهاي شخصي و نقاط ضعف انساني را وانهاده است تا آماده بر دوش كشيدن يك موقعيت فوق انساني شود.
اما ناصر «برادرم خسرو» اصلا چنين موجودي نيست. اگر سرد به نظر مي رسد، هنوز در حسرت گرماي خانواده به خواهرش بيتا كمك مي كند و بار مالي زندگي برادر بيمارش را به دوش مي كشد و چشم انتظار تولد فرزند ديگري است. اگر بي آرزو به نظر مي رسد، هنوز هم در حال و هواي موسيقي زندگي مي كند و آرزوي كهنه اش براي موزيسين شدن را به كلي دفن نكرده است. در تنهايي فيل كنسرت هاي بزرگ را مي بيند و با وسواس از صفحه هاي يادگار پدر محافظت مي كند.
همين تضادها است كه نقض آفريني ناصر هاشمي در «برادرم خسرو» را بسيار جذاب كرده است. ناصر در اين فيلم بازي چندلايه اي ارائه كرده است. ناصر همان خسرو است. خسرويي كه سلطه پدر را پذيرفته و آرزوها و آمال خودش را سركوب كرده است. اين كه هر دو برادر سوداي موسيقي در سرد دارند، اتفاقي نيست. اگرچه موسيقي مورد علاقه اين دو نيز همان ماجراي سلطه و سركوب را تداعي مي كند.
موسيقي مورد علاقه ناصر، موسيقي كلاسيك است يكسره نظم و استحكام منطق است. اما موسيقي مورد علاقه خسرو، موسيقي پرسر و صداي جاز است كه پر از عصيانگري و ويراني و فرار از نظم و منطق است. بازي ناصر هاشمي در «برادرم خسرو» آن چنان درست و به جا و پذيرفتني است كه گرچه تماشاگر بي اختيار (همانند شايان، پسر ناصر) دلش به سمت شخصيت جذاب و دوست داشتني خسرو پر مي كشد، اما هيچ برگي براي محكوم كردن ناصر در دستش نمي ماند.
تنها جايي كه شايد تماشاچي نتواند با ناصر همراه شود و مانند همسر ناصر به او صفت وحشي بدهد، سكانس آشپزخانه است كه ناصر عنان اختيار از كف مي دهد و برادرش را كتك مي زند؛ صحنه اي آن قدر تاثيرگذار كه تمام سالن سينما ناگهان ساكت مي شود و تماشاچي حقيقتا معذب مي شود.
با وجود اين، طراحي همين سكانس و بازي خوب دو برادر به گونه اي است كه حتي در همين ماجرا نيز حال و هواي ناصر تا حدي قابل درك است. در سكانس هاي ديگري نظير سكانس دزدگير پرايد و سكانس كوبيدن توپ به ديوار اتاق ناصر، تماشاچي كاملا با ناصر همراه مي شود. البته در همان حالي كه خسرو را دوست دارد و بلاتكليف مي ماند كه بايد چه قضاوتي داشته باشد.
همين سهل الوصول نبودن قضاوت در اين فيلم است كه تماشاي آن را تبديل به تجربه اي منحصر به فرد مي كند. تنها وقتي تماشاگر مي تواند به قضاوتي نهايي در مورد دو برادر برسد كه كشمكش ميان ناصر و همسرش به سرانجام مير سد و مشخص مي شود كه استراتژي ناصر در برابر خسرو، ناشي از جبري نيست كه بيماري خسرو به برادر بزرگ تر تحميل كرده است.
ناصر با همسرش نيز چنين معامله اي كرده است و ظاهرا اين برايش تبديل به يك عادت رفتاري شده كه به اطرافيانش انگ بيماري بزند و آنان را از سر راه كنار بزند و مستقيم به سمت اهداف شخصي اش برود.
شهاب حسيني به نقش خسرو در «برادرم خسرو»
متخصص دوقطبي
سيد محمد تقوي: هنوز زود است. بايد سالياني بگذرد تا بازي شهاب حسيني در نقش خسرو جايگاه يگانه اش را در كارنامه اين بازيگر نشان دهد. چرا كه اين كار شايد نمونه اي ترين بازي در ميان كارهاي او باشد. شهاب حسيني در «برادرم خسرو» نقش يك بيمار دوقطبي را بازي كرده است. اما اصولا بهترين بازي هاي او در تمام دوران كاري اش، نقش هاي «دوقطبي» (اين يكي ربطي به نام فارسي بيماري مانياك ندارد) بوده است. نقش هايي كه بازيگر از ميانه راه تغيير مسير داده و شخصيت تازه اي را براي تماشاگر به نمايش گذاشته است.
شهاب حسيني در فيلم درخشان «درباره الي...» از ابتدا تا انتها در نقش جواني ظاهر مي شود كه در حال ورود به دوران پختگي است و در عين حال گويي عطش تجربه يك عشق پرشور، او را به دلبري و فريفتن دختركي مي كشاند كه لقمه اي راحت به نظر مي رسد. از اين منظر هيچ نقطه عطفي در اين بازي ديده نمي شود.
در فيلم «حوض نقاشي» كه بسيار مورد توجه مردم قرار گرفت، باز هم شهاب حسيني نقش يك بيمار و در عين حال همسر بيماري ديگري را بازي مي كند كه بايد پدر يك پسربچه سالم و باهوش باشد. اما در اين فيلم هم گذشته از دشواري هاي نقش كه به ميميك پيچيده و صداي كاملا ساخت شده بازيگر محدود مي شود، باز هم نقش حسيني كاملا تخت است. تخت از اين زاويه كه از ابتدا تا انتهاي فيلم تغييري در آن نمي بينيم. اما درخشان ترين كارهاي اين بازيگر در نقش هاي دوقطبي است؛ بازي هايي كه از ميانه راه به ضد خودش بدل مي شود و تماشاگر را حيرت زده در تاريك سالن سينما رها مي كند.
يكي از اين بازي ها در فيلم اسكاري «فروشنده» بود كه شهاب حسيني به خاطرش جايزه بهترين بازيگر مرد را از جشنواره كن ربود و چندي بعد همين بازي درخشان در فيلم «فروشنده» بود كه آن را مورد توجه اعضا آكادمي اسكار قرار داد و شهاب حسيني را در تاريخ هنر جهان جاودانه كرد. او در اين فيلم در نقش يك شوهر منطقي ظاهر مي شود كه هنرمند است اما عقل معاش وادارش مي كند به برگزيدن يك شغل دوم و به قول معروف آب باريكه اي كه معلمي در مدرسه است. حتي وقتي همسر او مورد تجاوز قرار مي گيرد، باز هم همان عاقل مردي است كه در مقام يك همسر خونسردي خودش را از دست نمي دهد.
فراموش نكنيم كه اين مرد با وجود نفس كشيدن در يك اتمسفر روشنفكري، در يك جامعه سنتي زندگي مي كند و هضم چنين اتفاقي نبايد براي چندان سهل باشد. اما در برخورد با اين ماجرا شكيبايي فوق طاقتي از خودش بروز مي دهد و تلاش مي كند به همسرش نيز القا كند كه اتفاق مهمي نيفتاده و نبايد روال عادي زندگي را مختل كرد. اما از ميانه فيلم، نرم نرمك با قطب مخالفي رو به رو مي شويم؛ مردي سنتي كه چنان احساساتش جريحه دار شده كه به خاطر انتقام كور حتي حاضر است دست به جنايت بزند.
در كارهاي ديگري نيز چنين بازي هاي دوقطبي را از شهاب حسيني ديده ايم. او استاد ايفاي نقش هايي است كه نقطه عطف دارند. همين توانايي منحصر به فرد است كه او را تبديل به بهترين انتخاب براي ايفاي نقش يك بيمار دوقطبي كرده است. بيماري اي كه در دو فاز افسردگي و شيدايي سير مي كند و حسيني هر دو فاز را درخشان به نمايش گذاشته است.
شايد در سال هاي بعد نقش خسرو، به عنوان نمونه اي ترين كار در كارنامه بازيگري شهاب حسيني تثبيت شود. اين كه اسم او در اين فيلم خسرو است هم نكته اي است. از خيلي پيش ترها شهاب حسيني را «خسروي سينماي ايران» ناميده اند؛ و جايگاه و بازي او در سينما خيلي وقت ها براي بسياري تداعي كننده خاطره خسرو شكيبايي بوده است.
برچسب:
،
ادامه مطلب
بازدید:
خبرنامه پیامکی